Stel, je hebt een kopje koffie in je hand, en iemand botst -een tikkie lomp- tegen je aan. Wat knoei je dan op de grond (of met nog meer pech; op je stralend witte broek)? Nee, dit is geen strikvraag (slechts een kleine introductie tot de rest van mijn verhaal); het antwoord is koffie. Met of zonder melk en suiker, ik weet niet hoe jij je koffie graag morst. Verre-van-strikvraag nummer twee: wat zou het antwoord geweest zijn als je een mok thee gehad had? Of een glas melk. Of –je moet er écht niet aan denken- rode wijn? En wat als er in eerste instantie al helemaal niks in jouw kopje zat?
The point being (en dat in alinea nummer één, it’s your lucky day!): what comes out, TOTALLY depends on what you’ve put in in the first place. En het goeie nieuws: daar heb je dus zelf invloed op.
Een klein inkijkje in Huize Achthoven-In der Maur: ik ken maar weinig (waarmee ik eigenlijk gewoon bedoel: geen) mensen die zó totaal verschillend zijn als wij (en toch zó ontzettend kloppen, als twee kanten van een en dezelfde medaille). A thousand stories there (en dus áltijd uitlopende inspiratiesessies als we samen op pad zijn), maar voor nu pik ik er eentje uit –ik had tenslotte een kleín inkijkje beloofd-. Héél kort door de bocht (je raadt ongetwijfeld wie van ons twee daar normaal gesproken de beste in is, maar vandaag waag ik een poging ;-)): ik ben me bewust van MIJN koffie, hij van degene die tegen hem aanbotst. Anders gezegd –want je had vast al in de gaten dat de koffie slechts een metafoor voor mijn eigenlijke punt is-, is de regelmatig terugkerende discussie de volgende (en geloof me als ik zeg dat dit een nagenoeg letterlijke weergave is):
De heer des huizes alhier is vrij gemakkelijk póepchagrijnig te krijgen (en da’s een big understatement). Hoef ik alleen maar salami voor te vergeten op pizza-dag (en daar pas achter te komen als de Jumbo al gesloten is). En dan komen onze verschillende zienswijzen om de hoek kijken. Zijn standpunt: jij bent salami vergeten, dus jij hebt me chagrijnig gemaakt. Mijn standpunt: dat ik salami vergeten ben is een feit zonder enige lading, dat jij er chagrijnig van wordt betekent dat jíj een trigger-knopje hebt (dat kan een overtuiging zijn (dat IS een overtuiging, want daar begint het ALTIJD mee), een oordeel, een verlangen wat je buiten jezelf gelegd hebt, oud zeer, whatever). En wat genereert meer? Wat is potenter? Waar heb je in ALLE andere situaties meer profijt van? Van van de ander verlangen dat ‘ie je knopjes ontwijkt? Of van zelf zorgen dat het knopje ge-de-installeerd wordt? Mijn antwoord op die vraag moge duidelijk zijn… als jij een leeg kopje hebt, maakt het niet meer uit dat ik tegen je aanbots (and trust me: ik ben er lomp genoeg voor ;-)). En als je salami wil kun je het het beste zelf halen (of niet trouwen met een all-over-the-place-ADHD-warhoofd als ik, da’s ook nog een optie), maar dat geheel terzijde.
En dan hebben we het nog niet eens over de meer complexe situaties waarin tússen de actie en de reactie allerlei vervormende filters zitten. Het is als rundvlees voor iemand kopen. En dat hij die dan door de gehaktmolen haalt. En vervolgens zegt “ik lust helemaal geen gehakt, en dat wéét je… dus waarom in hemelsnaam heb je me gehakt gegeven?!”. Waar zit hier de crux? Bij wat ík je gegeven heb? Of bij wat jíj ervan gemaakt hebt? Bij welke gevoelens en emoties jíj als fysiologische reactie in je lijf hebt getriggerd op basis van jóuw gedachtes, ervaringen, interpretaties, conclusies, oordelen, aannames, overtuigingen? En als die triggers er niet geweest waren, had je dan in de gaten gehad dat het een prachtig stuk rundvlees is dat ik voor je meegebracht heb? We don’t see things the way they are hè, we see them the way we are.
En weet je? Ik snap het. Ik snap ontzettend goed hoeveel makkelijker het (ogenschijnlijk) is om de oorzaken van alles wat niet werkt voor je of waar je niet happy van wordt buiten jezelf te leggen. Echt, ik snap het. Maar één vraag: wat levert het je op? En nog veel meer vragen: als de macht over hoe je je voelt búiten jezelf ligt, hoe hard werken is het dan om álles (en; iedereen) om je heen zo te organiseren dat het allemaal precíes gaat zoals jij het (denkt te) wil(len)? En hoe ont-zet-tend afhankelijk is dat? Als ook de macht tot je geweldig voelen bij iets of iemand anders ligt, hoezeer móet je je dan wel in allerlei bochten wringen om dat of diegene in je leven te krijgen en houden?
Voor mij werkt het zo: ik –en NIEMAND anders dan ik!!- ben ten alle tijden verantwoordelijk voor wie ik ben, wat ik kies, wat ik creëer en vooral: hoe ik me voel. Niemand. En dus kijk ik ALTIJD (oké, toegegeven: soms na eerst éven een poging gewaagd te hebben degene die tegen me aan botste (en daar is mijn meneer best heel goed in, in zijn geval figuurlijk gesproken) de schuld in de schoenen te schuiven. Want sommige triggers zijn zó supersonisch snel dat je in de rollercoaster die na het indrukken van dat knopje volgt zit voor je er erg in hebt. Sommige overtuigingen vinden zichzelf zó waardevol en belangrijk en echt dat ze er ALLES aan zullen doen om in stand gehouden te worden. Soms kies ik onbewust ook gewoon voor aardse dramatiek, omdat iets in mij blijkbaar vind dat daar nog wat te halen valt. En ik ben ook maar een leerling van ‘t leven, dat ook) naar MIJ. Naar wat er in mijn kopje zit. En naar hoe ik dat kopje leeg krijg, zodat het niet meer uitmaakt of er iemand tegen me aanbotst of niet.
Ja, ik weet hoe oncomfortabel dat kan zijn. Want nee, het is niet altijd comfortabel om je eigen demonen keer op keer onder ogen te komen (ja; keer op keer… die krengen jongen namelijk aan waar je bij staat). Om te zien waar jíj een trigger hebt zitten, en wat je hebt gecreëerd op basis van die trigger. Veel van mijn klanten worstelen in het begin ENORM met het idee dat ze zélf verantwoordelijk zijn voor ALLES wat ze tot nog toe gecreëerd hebben (en nog zullen gaan creëren, maar da’s vaak een veel aantrekkelijker idee) en hoe ze zich voelen. Als je het mij vraagt, ligt de grootste verwarring in verantwoordelijkheid versus schuld. Is het jouw schuld dat je koffie gemorst hebt? Nee. Is het jouw verantwoordelijkheid dat er ergens along the way koffie in je kopje terecht is gekomen? Mwah, in zekere zin wel. Hoewel je op dat moment misschien gewoon niet beter wist. En het dus voor dat moment perfect was zoals het was. Is het jouw verantwoordelijkheid als je er met de kennis van nu voor blijft kiezen een overvol kopje koffie mee te sjouwen? Hell-to-the-yesssss!! En hoeveel fijner is het eigenlijk –als je je maar niet zo zou verliezen in dat ellendige schuldgevoel (en er dus álles aan zou doen om dat rotgevoel zo snél mogelijk weg te stoppen… vaak door toch weer naar de ander of de situatie te wijzen, want dan is het tenminste niet langer jouw schuld)- om ALLES wat zich aandient IN jouzelf op te kunnen lossen? Is dat een extreem (misschien zelfs wel té) grote verantwoordelijkheid? Of is het een enórme potentie? Je hóeft je niet schuldig te voelen over de triggers die je gecreëerd hebt. Je hóeft je niet schuldig te voelen over alle keren dat je gedaan hebt alsof rundvlees gehakt was. No use crying over spilled milk anyway (or coffee, for that matter ;-)). Je kúnt in mildheid en met liefde terugkijken en met een glimlach denken ‘wat schattig, dat ik ooit gekozen heb voor koffie in mijn kopje’. Om je vervolgens af te vragen: werkt dat nog langer voor mij, die koffie? Of gooi ik ‘m in de gootsteen en wandel verder met een leeg kopje? Of beter nog: laat dat kopje daarna gewoon leeg achter op het aanrecht (of in de vaatwasser, manlief heeft namelijk ook nog eens een hardgrondige hekel aan vuile vaat op het aanrecht ;-)). Aardewerk breekt namelijk nogal makkelijk als je het laat vallen en dan krijg je dat weer. En dan heb jij je handen tenminste vrij om aan te pakken wat je pakken wil.
Ik weet trouwens ook welke vragen dat kan oproepen. Simpelweg omdat één van mijn cursisten dágenlang gestoeid heeft met de vraag “maar is dat dan niet héél erg uit balans, als jij alles bij jezelf zoekt en hij alles bij jou?”. En “laat je niet vreselijk over je heen lopen als je continu mensen tegen je aan laat botsen?”. Ach ja, zo kun je ernaar kijken. Net als op 1000 andere manieren trouwens. Wat werkt voor jou? Welke zienswijze voelt ruimtelijk, licht, fun en vol potentie? Wat is écht waar voor jou, als je alle aangenomen verhalen even zou laten voor wat ze zijn? Mijn wedervraag: waarom zou je überhaupt balans nastreven (en welke overtuigingen liggen daaraan ten grondslag)? De enige reden dat ik alles bij mezelf zoek en in mijzelf oplos, is omdat ík daarmee de volledige verantwoordelijkheid heb over hoe ík me voel en van niets en niemand afhankelijk ben. Dat is mijn ultieme vrijheid. En daar ben ik dus nogal fan van, van vrijheid. Daarbij is er wél een balans ín mij: daar waar ik enerzijds niet van de ander of een situatie verlang dat ‘ie verandert -maar ‘slechts’ onderzoek hoe ík kan veranderen en de verantwoordelijkheid neem voor wat ík kies- weiger ik zelf ook te veranderen of een andere situatie te creëren omdat de ánder een pijnlijk knopje heeft. Da’s dan weer geenszins mijn verantwoordelijkheid, laat stáán mijn schuld. Mijn schoenen zijn gevuld met mijn voeten, daar past geen erin geschoven schuld bij. En dus laat ik niet óver me lopen, maar stap ik sexy and steady voort op mijn bij voorkeur vrij hooggehakte beauty’s. Daarbij is deze man míjn keuze, precíes om wie hij is en wat ik voor hem voel. En dus is het míjn verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat er niks in de weg gaat staan, komt te staan of blijft staan van de liefde die ik voor hem heb. Want dat is dan weer de enkelvoudige reden dat hij in mijn leven is. Dat ik van hem hou. En dat ík het heerlijk vind als ál die liefde ongehinderd kan stromen. En dat alles bij elkaar bepaalt het verschil tussen ‘haal ik salami voor hem om hem in vredesnaam maar niet boos te maken’, ‘haal ik salami voor hem omdat dat zo hoort of we dat zo hebben afgesproken’ of ‘haal ik salami voor hem omdat ik dat met –en mooier nog; vanuit- liefde voor hem doe’ (zelfs als dat betekent dat ik nog even gauw naar de Albert Heijn drie dorpen verderop moet sjezen omdat die nog wél open is). Het maakt het verschil tussen ‘ik hou van je omdat ik je nodig heb’ en ‘ik heb je nodig omdat ik van je hou’. En hoe leger mijn kopje, hoe meer ruimte er is voor Liefde. Ja, met een hoofdletter. Want dat botst een stuk makkelijker, en van liefde kun je nooit teveel morsen.
Zo. Tijd voor koffie (met havermelk). Waar vul jij je kopje mee vandaag?
Liefs,
Jouke.